WEG MET SLECHTE TEKSTEN!
Wat je moet schrappen om beter te schrijven

(14 juni 2023)
Wouter van Wingerden

 Van Dale Uitgevers
ISBN  9789460776441
136 pp.
€ 27,50

Meer met minder

Van Dale heeft sinds 14 juni 2023 een nieuw taalboek uit: Weg met slechte teksten! Wat je moet schrappen om beter te schrijven van Wouter van Wingerden. Het is een kleurrijke uitgave met een originele eigenzinnige aanpak van de auteur.

Communicatie, ook schriftelijke, streeft ernaar om aan vier criteria te voldoen: ze moet correct, duidelijk (of begrijpelijk), aantrekkelijk en gepast zijn. Zodra er een van die poten van de communicatiestoel scheef staat, ontstaat er ruis.

De kern van Weg met slechte teksten! beslaat 44 hoofdstukken die alle beginnen met ‘Weg met’’ . Een groot deel van die hoofdstukken kan naadloos onder een van de vier communicatiepijlers ondergebracht worden.

Als het over correcte communicatie gaat, denken we onder andere aan hoofdstukken zoals Weg met d/t-fouten! (39) en Weg met hoofdletters! (41). Van Wingerden is uiteraard niet tegen hoofdletters an sich. Ieder hoofdstuk heeft een subtitel die de hoofdtitel nuanceert. Hier is dat Waar ze wel en niet thuishoren.

Wat betreft duidelijke communicatie zijn voorbeelden onder meer de hoofdstukken Weg met los zand! (9) over het duidelijk maken van verbanden en structuren en Weg met ontkenningen! (57).

Hoofdstukken zoals Weg met volle bladzijden! (2) en Weg met Comic Sans! (3) wijzen dan weer op het belang van aantrekkelijkheid van teksten, ook in de lay-out.

Over gepaste communicatie, inclusief registergebruik, lees je bv. in Weg met gender! (27) en Weg met geachte! (28).

Ook de maximes van Grice komen in Weg met slechte teksten! steevast om de hoek kijken, inzonderheid het maxime van de kwaliteit, waarbij gesteld wordt dat je geen boodschappen mag verkondigen die onwaarheden of misleidende elementen bevatten. Typisch daarvoor zijn Weg met leugens! (4) en Weg met vooroordelen! (5). Van Wingerden hecht duidelijk waarde aan ethische communicatie.

Naast de reguliere hoofdstukken zijn er ook 11 kaderteksten zoals 6 bekende stijlfouten (Kader B) en het knappe 7 tips voor een beter taalgevoel (Kader K).

In 25 woorden die je (bijna) altijd moet schrappen (Kader A) staat het woord gecancelled. Wat dit woord daar doet, is me niet duidelijk. Hier had uiteraard gecanceld moeten staan, want het gaat in wezen over het onnodige gebruik van Engels in het Nederlands.

Het boek begint met een inleiding die duidelijk maakt voor wie het boek wel en niet bedoeld is. Van Wingerden stelt dat hij geen cursus heeft willen schrijven, dat hij adviezen geeft en dat je, hoe ervarener je bent in het schrijven die adviezen ook wel weer eens over boord mag gooien.  Wouter Van Wingerden heeft voor een persoonlijke en originele aanpak gezorgd. Zijn vertrekpunt is wat niet fijn leest en wat een goede en vlot leesbare tekst in de weg zit.

Is dit boek bruikbaar in het onderwijs? Docenten Nederlands kunnen het vanzelfsprekend aan hun studenten aanbevelen. Ik blijf ervan overtuigd dat studenten/toekomstige leraren Nederlands in een taalgerichte bibliotheek moeten investeren. Ook voor docenten die voor de klas staan, kan dit boek zeer handig van pas komen. Bepaalde schrijf- en stijlfouten komen altijd opnieuw voor. Na een schrijfoefening kan dan op enkele daarvan gefocust worden, bv. ‘op voegwoorden met valkuilen’. Dan haal je er als docent gewoon Weg met indien! (34) bij en je feedback wordt een stuk attractiever en grondiger.

Een handig en uitgebreid register sluit dit leuke boek af, dat in dezelfde reeks thuishoort als EHBT- eerste hulp bij taalkwesties

 José Vandekerckhove