Visieteksten
Samen sterk voor taalcompetentie
Actieplan voor de implementatie van 'Iedereen taalcompetent' in het onderwijs
Met dit actieplan wil de Taalraad alle betrokkenen bij het taalonderwijs verenigen in één gezamenlijke en gelijkluidende ambitie: het onderwijs Nederlands herdefiniëren tot onderwijs dat geïnformeerd is door wetenschappelijke inzichten en dat zich richt op de ontwikkeling van 'taalcompetentie' in de meest brede zin van het woord. Dit plan beschrijft vier noodzakelijke en samenhangende acties die dringend nodig zijn. Die acties worden verder geconcretiseerd in vijftien doelgerichte interventies.
Auteur
Heleen Rijckaert, Ulrike Burki & Steven Vanhooren
Publicatiejaar
2023
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
32
Totaal aantal publicaties
3
Taalcompetentie getoetst
Met deze tekst wil het Algemeen Secretariaat van de Taalunie principes formuleren voor een kwaliteitsvol centraal toetsprogramma Nederlands, dat niet alleen talige kennis of vaardigheden, maar ook taalcompetentie toetst. Mits een centraal toetsprogramma verantwoord ingezet wordt, kan het een positief terugslageffect hebben op leerlingen, het onderwijs en de samenleving waarmee de ontwikkeling van taalcompetentie kan worden gestimuleerd.
Auteur
Steven Vanhooren en Carlijn Pereira
Publicatiejaar
2022
Uitgever
Taalunie
Totaal aantal pagina's
23
Totaal aantal publicaties1
Gemeenschappelijk Europees Referentiekader voor Talen:
Leren, Onderwijzen, Beoordelen
Aangevulde uitgave
Leren, Onderwijzen, Beoordelen
Aangevulde uitgave
In 2020 publiceerde de Raad van Europa het CEFR Companion Volume, een nieuwe versie van het CEFR (ERK) dat in 2001 voor het eerst verscheen. Om ook deze aangevulde uitgave van het CEFR toegankelijk te maken voor het onderwijs Nederlands als tweede en vreemde taal, heeft de Taalunie voor een vertaling van het document naar het Nederlands gezorgd. De vertaling kwam tot stand in samenwerking met vertalers van het Taalcentrum-VU (Vrije Universiteit Amsterdam) en met experten van EALTA, SLO, Universiteit Gent, Universiteit van Amsterdam, KU Leuven en Vrije Universiteit Brussel.
Auteur
Raad van Europa
Publicatiejaar
2022
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
308
Totaal aantal publicaties
1
Taalcompetent in het hoger onderwijs
Kader voor een taalcompetentieversterkend aanbod aan hogescholen en universiteiten
Kader voor een taalcompetentieversterkend aanbod aan hogescholen en universiteiten
Het kader beschrijft vier aspecten van taalcompetentie die in elke opleiding aandacht verdienen, omdat ze voorwaarden zijn om in het hoger onderwijs tot leren te komen en om persoonlijke, professionele en maatschappelijke doelen te bereiken. Bij elk van deze aspecten worden de elementen genoemd waar studenten tijdens hun opleiding ondersteuning bij nodig kunnen hebben. 'Taalcompetent in het hoger onderwijs' bouwt voort op de adviezen in 'Vaart met taalvaardigheid' (Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren 2015), op het werk van de projectgroep ‘Uitdrukkingsvaardigheden’ (2020-2021) en op het rapport 'Taalcompetentie in het Nederlands van Nederlandstalige studenten in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen' (Jansen e.a. 2022).
Auteurs
Steven Vanhooren en Leonie Wulftange, in samenwerking met de werkgroep 'Taalcompetentie in het hoger onderwijs'
Publicatiejaar
2022
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
26
Taalcompetentie in het Nederlands van Nederlandstalige studenten
in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen
in het hoger onderwijs in Nederland en Vlaanderen
In opdracht van de Taalunie werd, ter voorbereiding op het kader 'Taalcompetent in het hoger onderwijs', een literatuuronderzoek uitgevoerd. De resultaten vindt u in dit rapport.
In dit onderzoek staan de volgende vragen centraal: Wat wordt in de literatuur en door de deskundigen uit het werkveld verstaan onder taalcompetentie in het Nederlands in het hoger onderwijs? Wat wordt aan taalcompetentie in het Nederlands verondersteld bij instroom in het hoger onderwijs? Wat is er bekend over de feitelijke taalcompetentie in het Nederlands bij instroom in het hoger onderwijs? Wat is de nagestreefde taalcompetentie in het Nederlands bij uitstroom uit het hoger onderwijs? Welke vormen van taalbeleid bestaan er momenteel met betrekking tot de taalcompetentie in het Nederlands in het hoger onderwijs?
Auteurs
Carel Jansen, Lieve De Wachter, Pauline Van Dun en Thomas Frik
Publicatiejaar
2022
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
53
Effectief leesonderwijs in de lerarenopleiding:
kansen, drempels en uitdagingen
kansen, drempels en uitdagingen
Hoe bereiden lerarenopleiders in Vlaanderen en Nederland toekomstige leraren voor om effectief leesonderwijs te geven aan hun leerlingen? Wat hebben de lerarenopleiders en opleidingen nodig op dit gebied? Zijn er goede praktijkvoorbeelden die inspirerend kunnen zijn, en waar liggen er kansen, drempels of uitdagingen? Op die vragen een antwoord krijgen is belangrijk, want goed zijn in lezen is cruciaal om vlot te kunnen meedraaien in de 21ste-eeuwse samenleving, waarin informatie verwerken en kennis verwerven belangrijke vaardigheden zijn.
Auteurs
Heleen Rijckaert & Carlijn Pereira
Publicatiejaar
2021
Uitgever
De Taalunie
Totaal aantal pagina's
35
Taalcompetenties van leraren
Leraren hebben verschillende rollen en taken. Ze staan voor de klas, hebben contact met collega's en ouders, en leren ook nog zelf. Bij alles wat ze doen, maken ze gebruik van taal. Van alle leraren wordt dan ook verwacht dat zij taalvaardig zijn én dat ze bijdragen aan de taalontwikkeling van hun leerlingen.
Maar wat betekent dat precies? Over welke taalcompetenties moeten leraren beschikken om goed didactisch, pedagogisch en professioneel te kunnen handelen? Op die vraag biedt het referentiekader De taalcompetente leraar een antwoord.
Vernieuwd referentiekader
De taalcompetente leraar is een geactualiseerde versie van het eerste referentiekader Dertien doel in een dozijn van de Taalunie uit 2006. Die actualisering was noodzakelijk door de veranderde context waarin wordt lesgegeven, maar ook door nieuwe inzichten over hoe elke leraar kan bijdragen aan de taalontwikkeling van leerlingen. De taalcompetente leraar sluit aan op de visie op onderwijs Nederlands die wordt beschreven in Iedereen taalcompetent.
Het referentiekader is in eerste instantie bedoeld als handreiking voor lerarenopleidingen. Daarnaast kan het worden ingezet als instrument bij de begeleiding en nascholing van leraren, als discussiestuk bij het vormgeven van taalbeleid en curricula, en als onderlegger bij het opstellen van startcompetenties van leraren.
De Staat van het Nederlands
Over het gebruik van het Nederlands en andere talen in Nederland, Vlaanderen/Brussel en Suriname.
Overzicht van de resultaten uit het onderzoeksrapport en de conclusies van de Taalunie.
Auteur
Algemeen Secretariaat
Publicatiejaar
2019
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
20
Visie op taalvariatie en taalvariatiebeleid
In het rapport Visie op taalvariatie en taalvariatiebeleid heeft een commissie van deskundigen, onder voorzitterschap van prof. Reinhild Vandekerckhove, in 2018 op verzoek van het Algemeen Secretariaat van de Taalunie een visie op taalvariatiebeleid geformuleerd.
Registergevoeligheid staat centraal in de visie van de commissie: gebruik het register dat het meest passend is.
Auteur
Adviescommissie Taalvariatie
Publicatiejaar
2019
Uitgever
Taalunie
Totaal aantal pagina's
31
Kennisdossier Antwoorden op vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs in het Nederlandse taalgebied
De Taalunie heeft samen met Meertaligheid.be en Meertalig.nl het kennisdossier Antwoorden op vragen over omgaan met meertaligheid in het onderwijs in het Nederlandse taalgebied (2019) samengesteld.
Het gaat in totaal om 24 vragen die vaker door beleidsmakers, onderwijsprofessionals en ouders worden gesteld over dit onderwerp. Deze vragen zijn voorgelegd aan 8 taalwetenschappers, en door hen beantwoord op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten.
Auteur
Anna de Graaf, Steven Delarue, Kevin De Coninck
Publicatiejaar
2019
Uitgever
Taalunie
Totaal aantal pagina's
58
Iedereen taalcompetent!
Visie op de rol, de positie en de inhoud van het onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw
Visietekst over onderwijs Nederlands in de 21ste eeuw. Iedereen taalcompetent gaat in op de vraag hoe het onderwijs Nederlands eruit zou moeten zien om jongeren maximaal voor te bereiden op de uitdagingen die onze complexe, hyperdiverse en meertalige 21ste-eeuwse samenleving aan ons stelt. De tekst bepleit boeiend, ambitieus en eigentijds onderwijs Nederlands dat duurzaam is en aansluit bij wat leeft in de 21ste eeuw. Onderwijs Nederlands waarin werken aan de ontwikkeling van taalcompetentie centraal staat en waarin aandacht is voor én kennis van/over het Nederlands en de Nederlandstalige cultuur én vaardigheden in het Nederlands én het ontwikkelen van een positieve houding ten opzichte van taal in het algemeen en het Nederlands in het bijzonder.
Auteurs
Steven Vanhooren, Carlijn Pereira, Maryse Bolhuis
Publicatiejaar
2017
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
32
Het Taalonderwijs Nederlands Onderzocht
Aan de hand van vragen uit de onderwijspraktijk toont de brochure HTNO: brug tussen onderzoek en onderwijs welke informatie onderwijsprofessionals uit de HTNO-databank kunnen halen, en hoe ze daarbij te werk kunnen gaan. Daarnaast beschrijft de brochure een aantal trends, die uit HTNO af te leiden zijn. Speciaal voor deze brochure schreven Ruben Vanderlinde (Universiteit Gent), Ron Oostdam (Universiteit van Amsterdam), Kris Van den Branden (KU Leuven) en Gert Rijlaarsdam (Universiteit van Amsterdam) vanuit verschillende invalshoeken een persoonlijke reflectie op HTNO en delen ze wat ze in HTNO waarnemen.
Auteurs
Ed Olijkan & Hanneke de Weger
Publicatiejaar
2012
Uitgever
Nederlandse Taalunie
Totaal aantal pagina's
44