NDN-activiteiten

↓ voorbij ↓

SOL! Studenten ontmoeten leerkrachten

Sinds enkele jaren organiseert Netwerk Didactiek Nederlands (NDN) jaarlijks een studienamiddag waarbij derdejaars hogeschoolstudenten Nederlands eerst een theoretische insteek krijgen over een actueel onderwijsthema. Vervolgens gaan de studenten in groepjes in gesprek met ervaren leerkrachten over het schoolvak Nederlands. Daarna volgt een plenum.
Voor deze bijeenkomsten was NDN voor het eerst te gast bij de Arteveldehogeschool in Gent. In 2021 was de opleiding Nederlands van de Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs van hogeschool PXL in Hasselt onze gastheer.

De eerstvolgende SOL!-ontmoeting vinden plaats
- 2 oktober2024 bij Hogeschool PXL in Hasselt;
- 9 oktober 2024 bij Hogeschool Vives in Brugge.

Laatzomer Conferentie NDN - Een andere kijk op literatuur

Vrijdag 20 september 2024

Plaats: Antwerpen, De Boogkeers

Deelnemers

Maximaal 30 deelnemers

Programma

9.20-9.50 Aanmelding

10.00- 10.10 Verwelkoming

10.10- 12.00 Sander Bax, Universiteit Leiden: lezing in verband met het nieuwe boek 'Schrijversmythen'.
Literaire schrijvers beïnvloedden in de twintigste eeuw de publieke opinie, veroorzaakten oproer en putten daarbij uit hun persoonlijke levens. Veel schrijvers ontwikkelden zich tot publieke figuren die regelmatig te vinden waren in de media en daardoor een grote maatschappelijke impact hadden.

Zodra schrijverschap een publieke aangelegenheid wordt, verandert de mens langzaam maar zeker in een mythe. In hun werk en in hun optredens geven schrijvers vorm aan vaak tot de verbeelding sprekende verhalen over hun schrijverschap. Voor die verhalen zijn verschillende veelvoorkomende schrijverstypes voor handen, zoals de antiburger, de Grote Schrijver of de literaire beroemdheid.

In elk hoofdstuk van Schrijversmythen zet Sander Bax een van die typen centraal en wordt duidelijk hoe schrijvers uit verschillende tijdsperioden dit type hebben ingezet om hun eigen identiteit als schrijver vorm te geven. We kunnen zo volgen hoe ingrijpend opvattingen over schrijverschap tussen 1880 en 2020 veranderden.

In zijn lezing zal Bax ingaan op de vraag hoe het concept van de ‘schrijversmythe’ ons en studenten kan helpen om de dynamiek van het literaire schrijverschap aan het begin van de 21e eeuw te begrijpen. Hoe zit dat eigenlijk vandaag de dag?

Ook denkt hij met de deelnemers na over mogelijkheden om in het literatuuronderwijs met studenten te redeneren over inzichten rondom literair schrijverschap.

Sander Bax (1977) werkt als hoogleraar Contemporaine Nederlandse literatuur in transnationale dynamiek bij het Leiden University Center for the Arts in Society (LUCAS). Daarnaast is hij lid van het Meesterschapsteam Nederlands. Hij publiceerde De taak van de schrijver (2007), De Mulisch Mythe (2015) en De literatuur draait door (2019). Momenteel werkt hij aan de biografie van schrijver Bernlef en aan onderzoek naar redeneerdidactiek voor (historisch) literatuuronderwijs.

12.00-13.00 lunch en netwerkmoment

13.00-14.30 Jeroen Dera, Radboud Universiteit Nijmegen
'Vlaamse' literatuur en het literatuuronderwijs

Mede in het licht van de zorgelijke PISA-cijfers wordt er de laatste jaren volop gediscussieerd over het lees- en literatuuronderwijs, zowel in het publieke debat als binnen de neerlandistiek. De focus ligt daarbij echter sterk op de situatie in Nederland. In deze lezing leg ik de klemtoon op Vlaanderen: welke ontwikkelingen zijn er in het onderzoek naar literatuuronderwijs in de Vlaamse context, hoe verhouden die zich tot de vakdiscussie in Nederland en welke kansen liggen er om specifiek 'Vlaamse literatuur' - voor zover je daarvan tegenwoordig nog kunt spreken - te incorporeren in het onderwijs? Die laatste kwestie zal ik relateren aan het boek Uit het hart, met daarin essays over 24 Vlaamse romans sinds 2000.

14.30-15.30 Frauke Pauwels, UAntwerpen
Meer dan een opstapje: hoe bestudeer je kinder- en jeugdliteratuur in het secundair onderwijs?

Kinder- en jeugdliteratuur wordt in het literatuuronderwijs nog vaak benaderd als een tussenfase: iets wat je met leerlingen leest en bespreekt zolang zij niet toe zijn aan het ‘echte’ literaire werk. Tijdens deze lezing pleit ik ervoor kinder- en jeugdliteratuur een volwaardige plaats te geven in het secundair onderwijs, ook in de hogere graden. Ik reik daartoe enkele lesideeën aan, en put daarbij uit mijn ervaring als leerkracht in het secundair onderwijs en mijn expertise als onderzoeker van kinder- en jeugdliteratuur.

15.30-16.00 slotgesprek o.l.v. Gino Bombeke

Reflectie op de opbrengst van de Laatzomerconferentie

Deelnemen kost

€ 115: koffie, lunch en beide boeken (ter waarde van €54,50) inbegrepen
Voor deze optie dienen wij uw aanmelding uiterlijk 10 september 2024 te ontvangen, omdat de boeken tijdig besteld moeten worden.

€ 75: koffie en lunch inbegrepen
Na 10 september is alleen nog inschrijven zonder beide boeken mogelijk.

Aanmelden kan met het inschrijfformulier en door het passende bedrag over te schrijven op BE05 0011 4997 1675 van Netwerk Didactiek Nederlands.

Let wel: vol is vol! Beperkt tot 30 deelnemers

vrijdag 15 september 2023
Laatzomerconferentie

Vaardig met vakinhoud
Betekenisvol schrijfstijl- en formuleeronderwijs
Artificiële Intelligentie in de klas

De Boogkeers Antwerpen

Netwerk Didactiek Nederlands organiseert op 15 september 2023 zijn jaarlijkse didactische conferentie. De conferentie vindt plaats in De Boogkeers, Antwerpen.

Het aantal deelnemers is beperkt tot 30 in functie van de zaalcapaciteit.

First come, first serve

Programma

9.20-9.50: aanmelding

10.00-12.00: Een nieuw paradigma in het schoolvak Nederlands door Jimmy van Rijt

In Nederland is er voor het schoolvak Nederlands sprake van een paradigmawisseling. Waar jarenlang een communicatief-utilitair paradigma leidend is geweest in het denken over het schoolvak, is nu een verschuiving waarneembaar naar een paradigma van bewuste geletterdheid, waarbij interessante en relevante kennisinhouden uit de neerlandistiek een belangrijkere rol spelen in het curriculum. In het onlangs bij uitgeverij Coutinho verschenen handboek vakdidactiek Nederlands, Vaardig met Vakinhoud, komt die verschuiving nadrukkelijk naar voren, bijvoorbeeld in hoofdstukken die kennis over taal in de klas behandelen. In deze lezing passeren twee van deze hoofdstukken de revue: een hoofdstuk over grammaticaonderwijs (met een focus op een grammatica op basis van metaconcepten) en een hoofdstuk over pragmatiek in de klas (met een focus op het didactiseren van pragmatische concepten). Aan de hand van een bespreking van de theoretische en empirische achtergronden van de hoofdstukken illustreert Jimmy van Rijt ide nieuwe richting die het schoolvak Nederlands is ingeslagen.

Dr. Jimmy H.M. van Rijt is assistant professor aan het Tilburg Center of the Learning Sciences.

12.00-13.00: lunch en netwerkmoment

13.00-14.30: Betekenisvol schrijfstijl- en formuleeronderwijs door Jeroen Steenbakkers
Jeroen Steenbakkers ontwikkelde voor zijn promotieonderzoek een lessenserie over schrijfstijl voor de middenbouw van het voortgezet onderwijs (vijftien- en zestienjarigen). In deze lessen krijgen leerlingen schrijfstijlstrategieën aangereikt, zoals het gebruik van intensiverende woorden en drieslagen. De leerlingen leren de strategieën kennen door teksten van bekwame schrijvers (zoals columnisten en journalisten) te analyseren. Vervolgens schrijven de leerlingen zelf korte tekstjes waarin ze de schrijfstijlstrategieën toepassen. In de volgende les worden er steeds enkele leerlingteksten klassikaal besproken, met veel aandacht voor het effect van gemaakte stijlkeuzes op de lezer.

In de workshop bespreken we hoe docenten Nederlands met deze lessen hebben gewerkt, niet alleen in de middenbouw, maar ook in de onderbouw en in het hoger beroepsonderwijs. We bespreken de effecten van de lessen en de didactische en pedagogische ontwerpprincipes aan de hand waarvan de lessen zijn ontwikkeld. De workshop is dus theoretisch én vooral ook praktisch. U ontvangt al het lesmateriaal digitaal, compleet met antwoorden en docentenhandleiding. Nadien kunt u er meteen mee aan de slag.

Dr. Jeroen P.W.D. Steenbakkers is lerarenopleider Nederlands bij Hogeschool Windesheim in Zwolle.

14.30-15.30: Artificiële Intelligentie in de klas door Kathleen Leemans
Chatbots die vandaag hun intrede doen, zullen ons en onze leerlingen aanzetten om als schrijver bewuste keuzes te maken. Tijdens het schrijfproces denken leerlingen na over wat ze willen vertellen en hoe ze dat zullen doen. Schrijven is lezen en denken. Deze drie sterke basisvaardigheden blijven we kwaliteitsvol in zinvolle, didactische gehelen aanbieden.

Chatbots worden op vandaag al actief gebruikt in marketing, media … en zijn niet meer weg te denken. We gaan na hoe we de chatbots doelgericht kunnen inzetten als een mogelijke inspiratiebron en een hulpmiddel naast veel andere.

Taaltechnologie en taalonderwijs zijn niet inwisselbaar; eerst moet de leerling heel goed en zelfstandig kunnen schrijven om vervolgens zinvol met chatbots te kunnen omgaan. Tijdens de presentatie ontdek je hoe de leerlingen taalcompetenter kunnen worden door oordeelkundig om te gaan met de informatie die de taaltechnologie op vandaag genereert.

15.30-16.00: Reflectie op de conferentie met Gino Bombeke
Samen met Gino Bombeke, lector KULeuven, bepreken we de implementatiemogelijkheden en -wenselijkheden voor Vlaanderen. van de lezingen.

Deelnemen kost:

€ 115,00
- met inbegrip van de boeken Vaardig met vakinhoud, red. Jimmy van Rijt (verkoopprijs 44,49 euro) en Speelse toewijding, Jeroen Steenbakkers (verkoopprijs 25,95 euro)
- met inbegrip van de lunch
- het arrangement met de boeken beschikbaar t/m 4 september 2023
€ 70,00 euro
- met inbegrip van de lunch

Aanmelden kan met het inschrijfformulier en door het passende bedrag over te schrijven op BE05 0011 4997 1675 van Netwerk Didactiek Nederlands.

Let wel: vol is vol!

Naar presentaties en lesmateriaal

25 NOVEMBER 2022
Literatuur In de klas

NETwerk didactiEK NEderlands

Didactische conferentie

Netwerk Didactiek Nederlands nodigt u uit op
de jaarlijkse didactische conferentie
25 november 2022
in De Boogkeers 5, 2000 Antwerpen.

THEMA

Literatuur in de klas.

DOELPUBLIEK

Lerarenopleiders Nederlands, vakdidactici Nederlands, pedagogisch begeleiders, beleidsmedewerkers in het domein Nederlands, betrokkenen bij eindtermen en leerplannen Nederlands.

SPREKERS

Elke D’hoker

Hilde van Cauteren

Elke D'hoker is als hoogleraar verbonden aan het departement literatuurwetenschap van de KU Leuven. Ze doceert vakken over Engelse literatuur, literatuurwetenschap en literatuuronderwijs. Ze is auteur van het op 22 november bij Lannoo Campus te verschijnen Leerlingen en Literatuur. Hoe vaardige lezers vormen. In het huidige talenonderwijs is literatuur geen evidentie. Literatuur vormt niet alleen vaardige lezers, maar draagt ook bij tot de talige, kritische, persoonlijke, culturele en esthetische ontwikkeling van jongeren. Om dit waar te maken is leesbevorderend literatuuronderwijs nodig. Elke D’hoker brengt in haar keynote de nieuwste didactische methodes in het literatuuronderwijs en verwerkt ze tot een handig stappenplan om met literaire teksten aan de slag te gaan in de eigen klassenpraktijk en bij vakoverschrijdende samenwerking. In een interactief onderdeel wordt getoond hoe ‘lezen in dialoog’ in de klas kan functioneren.

U kunt het artikel 'Literatuuronderwijs en schoolboeken: een kritische beschouwing' hier lezen (eerder verschenen in Cahier voor Literatuurwetenschap (Vol. 12).

Lees meer over hoe we leerlingen weer aan het lezen krijgen in Zijn we uitgelezen?

De presentatie van Elke D'hoker is te bekijken op de pagina Presentaties.

Hilde Van Cauteren is auteur van jeugdboeken. Ze is ook dichter en schrijfdocent. Ze debuteerde als jeugdauteur met Het naveltheater. Succesvolle jeugdromans van haar zijn onder andere De pigmentroute en Het sleutelbeengebaar. In 2011 en 2012 was ze dorpsdichter van Doel. Tijdens het schooljaar 2022-2023 houdt zij voor Literatuur Vlaanderen een auteursresidentie in een secundaire school. Haar lezing draagt als titel Creatief aan de slag met literatuur in de klas en op school

Een bondige outline van de lezing:

1 Lezen is een superkracht

Hoe overtuig je leerlingen om te lezen? Hoe maak je lezen aantrekkelijk?

Hoe promoot je het lezen en welke ‘marketingtrucs' kun je toepassen?

2 Het boek is een wondermiddel

Hierin geeft Van Cauteren een kort voorbeeld van een uitgewerkt didactisch pakket rond een jeugdroman met aandacht voor competenties Nederlands en literatuur plus andere competenties (ruimtelijke, historische, beeldende en burgercompetenties). Daaruit afgeleid geeft ze ook principes en tips voor het opmaken van een vakoverschrijdend project waarbij verschillende competenties aan bod komen.

3 Schrijven is toveren

Eerder onderzoek toonde aan dat je door te schrijven met moeilijke of niet-lezers de algemene leesvaardigheden ook versterkt. Creatief schrijven kan dus indirect leesbevorderend werken. Literatuur Vlaanderen wil in het schooljaar 2022-2023 een twintigtal trajecten opzetten, en in het schooljaar 2023-2024 nog eens dertig. Dit project komt tot stand met steun van de Vlaamse Regering. Er wordt nadrukkelijk ingezet op aansluiting bij de 16 sleutelcompetenties van de vernieuwde eindtermen.

Het tweede semester van schooljaar 2022-2023 gaat Hilde Van Cauteren aan de slag als één van de twintig auteurs in residentie. Ze schetst hierbij het project dat ze gaat uitwerken met een vierde jaar Sport (doorstroming/arbeidsmarkt, vroegere TSO). Aan het eind van deze lezing volgen bij wijze van illustratie twee creatieve schrijfoefeningen met de deelnemers.

UITSMIJTER: Taal in zicht

Binnen Netwerk Didactiek Nederlands zijn in de voorbije jaren onder leiding van Nora Bogaert vier Didactische Cahiers ontstaan:

Visietekst op taalvaardigheidsonderwijs

Greep op tekstbegrip

Greep op schrijfvaardigheid

Greep op luisteren en spreken

NDN heeft deze Didactische Cahiers laten bundelen tot een boek met de titel Taal in zicht. Nora Bogaert presenteert het boek samen met Kathleen Leemans, pedagogisch begeleider GO! en Tamara Bollaert, vakdidactica en docente Arteveldehogeschool, Gent.

PROGRAMMA

09.30 - 10.00 uur Onthaal en koffie

10.00 - 12.00 uur Leerlingen en literatuur, prof. dr. Elke D’hoker

12.00 - 13.15 uur Middagpauze en netwerking

13.15 - 15.15 uur Creatief aan de slag met literatuur, Hilde Van Cauteren

15.15 - 15.45 uur Greep op taalvaardigheden o.l.v. Nora Bogaert

15.45 – 16.00 uur Slotgesprek over de opbrengst van de studiedag

Dagvoorzitter is André Mottart.

DEELNAME

De studiedag is beperkt tot 30 deelnemers. Het principe first come, first served geldt. Inschrijven kan door …

een inschrijfformulier in te vullen met de vermelding van naam, gsm-nummer en instituut.

en door 90 euro te storten op rekeningnummer BE05 0011 4997 1675 van Netwerk Didactiek Nederlands

U krijgt na ontvangst van de storting een deelnamebevestiging.

WAAR VOOR UW GELD!!!

In het deelnamebedrag is inbegrepen:

Lunch bestaande uit brood en soep

De NDN-publicatie Taal in Zicht in boekvorm

Leerlingen en Literatuur. Hoe vaardige lezers vormen van prof dr. Elke D’hoker

Het boek van prof dr. D’hoker verschijnt op 22 november, drie dagen voor de NDN-conferentie. Met de uitgeverij Lannoo Campus hebben we een overeenkomst gemaakt dat het boek per direct aan ons bezorgd wordt. Om dit mogelijk te maken moet onze bestelling ten laatste op 10 november doorgegeven worden. Alleen deelnemers die voor 10 november ingeschreven zijn en betaald hebben, zullen dus van dit aanbod ten volle kunnen genieten.

Hopelijk tot 25 november 2022

Het NDN-bestuur