Kwesties & tools
Kwesties & Tools
Jarenlang heeft NDN u van een Nieuwsbrief voorzien. Een viertal keer per jaar fleurde deze brief uw mailbox op.
Samen met de vernieuwde website introduceerde NDN een paar maanden geleden de Nieuwsflits, die doet wat de Nieuwsbrief voorheen deed, maar die korter op de bal speelt en met dubbele frequentie taalnieuws in de ruimste zin brengt.
Nu introduceren we nog een nieuwe rubriek, de voorlopig jongste telg aan de NDN-kroon: Kwesties & Tools.
Een twee- à drietal keer per jaar zullen we in K&T brengen wat de naam zegt: enerzijds kwesties aankaarten in verband met het Nederlands en het schoolvak Nederlands en anderzijds tools aanbieden voor docenten, leraren en studenten Nederlands.
Bij zowel tools als kwesties zal er ruimte gelaten worden voor aanvullingen. Wilt u bv. aanvullingen brengen bij de door Kathleen Leemans vermelde bronnen, stuur dan een mailtje aan info@netdidned.be en bouw uw bijdrage op een analoge manier op, zodat we ze met eenvoudig knippen & plakken kunnen toevoegen. Zo wordt Kwestie & Tools dus ook een interactieve rubriek. NDN wenst u veel lees- en gebruiksgenot.
Kwesties en Tools 2
De finale versie van het rapport Een Leesoffensief voor Vlaanderen staat nu online en is hier te downloaden.
De Vlaamse regering heeft op 16 juli 2021 akte genomen van het advies en dit najaar starten de bevoegde ministers met de uitrol ervan. Het rapport mag verder verspreid worden.
Uw bedenkingen en/of aanbevelingen bij het rapport zijn van harte welkom bij:
Liesbet Heyvaert, voorzitter
An De Moor, ondervoorzitter
Kwesties en Tools 1
Voor Kwestie en Tools 1 heeft vakdidactica Kathleen Leemans, pedagogisch begeleider van GO! en NDN-bestuurslid een oplijsting gemaakt van websites die interessant zijn voor docenten/leraren/studenten Nederlands. De websites zijn per domein geordend: vaardigheden, taalbeschouwing en literatuur. De oplijsting sluit perfect aan bij de nieuwe eindtermen en leerplannen in Vlaanderen. U vindt er telkens ook toelichting over de functionaliteit van de aangehaalde tools.
Er zijn verschillende websites die de realisatie van de vernieuwde doelen Nederlands ondersteunen in de klas. We grasduinden door het rijke aanbod en selecteerden hieronder per bouwsteen enkele digitale pareltjes.
Het digitale landschap didactiek Nederlands doorzoeken? Dat kan onder andere via deze Symbaloo.
1 Het Nederlands receptief, productief en interactief, zowel mondeling als schriftelijk gebruiken als communicatiemiddel in relevante situaties.
Receptie (lezen, luisteren, kijken)
Wil je je les upgraden met beeld- of geluidsfragmenten? In de online beeldbank Het Archief voor Onderwijs vind je snel en gemakkelijk wat je zoekt: filmpjes, video’s en audiofragmenten van nationale en regionale omroepen en cultuur- en erfgoedorganisaties. En, niet onbelangrijk: helemaal afgestemd op de leerplandoelen. Geschikt voor 2e en 3e graad. De werkvormen bieden bovendien de mogelijkheid tot differentiatie in de klas.
Wil je werken aan basisgeletterdheid in de 1e graad? Zijn er ex-OKAN-leerlingen in de klas die het moeilijk hebben met tekst- en woordbegrip? Nedbox biedt laagdrempelige, actuele luister- en leesteksten aan, die inspelen op de interesses van de leerlingen. Leerlingen kunnen bovendien op eigen tempo luister- en leesvaardigheid inoefenen, aan de hand van verschillende tekstsoorten, van informatieve tot opiniërende teksten. NedBox is een samenwerking tussen verschillende organisaties, met de KULeuven als promotor. Het Europees Integratiefonds en de Vlaamse overheid ondersteunen het project.
Productie (schrijven)
Zakelijk schrijven:
De website van de Schrijfassistent is een online schrijfhulp ontwikkeld door het Instituut voor Levende Talen (ILT) van de KU Leuven, in samenwerking met de VRT en De Standaard.
De Schrijfassistent kan leerlingen ondersteunen tijdens het schrijfproces. Dat gebeurt op eenvoudige wijze: de leerling knipt en plakt de tekst in de webpagina en klikt vervolgens ‘controleer de spelling’, ‘kijk de stijl na’ en ‘taaltips’ aan.
De leerling krijgt onmiddellijk feedback op maat. Een gouden hulpmiddel om de producten van leerlingen in verschillende schrijfrondes te helpen verbeteren. De schrijftool kan gedifferentieerd ingezet worden, door de leerlingen. Geschikt voor de 1e tot en met de 3e graad.
Zakelijk schrijven, specifiek met tips voor anderstaligen:
Ook voor anderstaligen of anderstalige nieuwkomers kan de Schrijfassistent hulp bieden! Er is nu een Schrijfassistent voor hen ontwikkeld met tips over spelling, taal en zelfs uitspraak. Bruikbaar van de 1e tot en met de 3e graad.
Creatief schrijven:
Wil je de muren tussen creatief schrijven, cultuurbeleving en literatuur radicaal afbreken? TOTAAL vindt de taal van de toekomst uit, voor én door jongeren. Een aanrader om samen met jongeren kritische stemmen creatief vorm te geven. Ga voor die totaalervaring! Geschikt voor 2e en 3e graad en sluit naadloos aan bij de sleutelcompetentie cultureel bewustzijn.
Interactie (spreken)
Dompel je klas onder in boeiende thema’s met interactieve leerervaringen op maat van jongeren, verrijkt met audiovisueel materiaal en VRT-experten. De eduboxen over nepnieuws, data in de pers en sociale media, zetten ook in op betrouwbaarheid, correctheid en bruikbaarheid van bronnen. Wijze lessen voor leerlingen in de 2e en de 3e graad, waarbij ingezet wordt op interactie tussen leerlingen onderling en met externen.
Wil je de kritische geest van leerlingen wakker maken? Hen leren om anderen te overtuigen? Hen zich aten verdiepen in bronnenonderzoek? Aarzel dan niet langer, stel je klasteam samen en schrijf hen in voor de Vlaamse Debatwedstrijd. Voor alle leerlingen in de 3e graad.
Debatunie bereikt een breder publiek dan de Vlaamse debatwedstrijd en staat ook open voor 1e en 2e graad, met hun afdeling ‘Lagerhuis’. De website bevat interessante lesmaterialen en kant-en-klare stellingen om in de klas mee aan de slag te gaan!
2 Kenmerken en principes van het Nederlands begrijpen om ze in te zetten bij het communiceren
Taalhelden, een dochterwebsite van de Nederlandse Taalunie, biedt taaladvies voor én door jongeren. Leerlingen vinden er op hun maat uitleg over diverse taalfenomenen. Wanneer ze productief of interactief aan de slag gaan, kunnen ze bij twijfel over de correctheid van hun taaluitingen deze webstek raadplegen. Leerlingen krijgen ook advies over waar ze met hun taalvragen onmiddellijk terechtkunnen. Een aanrader?
TLPST is een gratis digitale lesbrief over taal, een initiatief van Onze Taal. Met deze lesbrieven kun je via een frisse invalshoek aan taalbeschouwing doen, samen met de leerlingen. Geschikt voor de 1e en 2e graad.
3 Inzicht hebben in taal, in het bijzonder het Nederlands, als exponent en deel van een cultuur en een maatschappij.
Gelijkenissen en verschillen tussen talen, taalvariëteiten en taaluitingen
"Godverdommemiljaardenondedju!"Oef, dat lucht op. Kun jij creatiever vloeken? En wat is jouw favoriete scheldwoord? Atlas van de Nederlandse Taal geeft ons op papier én digitaal een inkijk in de veelzijdigheid van taaluitingen. Inzetbaar in de 2e en 3e graad
De app van Moedertaal in NT2 (MoedINT2) legt moedertaalspecifieke problemen van anderstaligen bloot. In het menu kun je klikken op verschillende talen, om de belangrijkste verschillen te ontdekken tussen het Nederlands en de desbetreffende taal. Boeiend om gedifferentieerd in te zetten bij leerlingen met diverse taalachtergronden. Bruikbaar in de 2e en 3e graad.
4 Literatuur in het Nederlands beleven
Bulkboek bevat 50 manieren om een verhaal vernieuwend te verwerken in de klas. De verwerkingsideeën bieden de mogelijkheid om gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. De 50 lestips zetten zowel in op literaire beleving als op literaire analyse. Bruikbaar in de 2e en 3e graad
15 (voor)leesfragmenten, inclusief lessuggesties! Deze fragmenten zijn inzetbaar in de B-stroom en bso en geven leerlingen de kans om zich in te leven in de personages, elk met een unieke kijk op de werkelijkheid. Op die manier lenen de fragmenten zich ook voortreffelijk tot het realiseren van de conceptuele kennis over ‘multiperspectiviteit’ in de nieuwe leerplannen. De lessuggesties bij elk fragment kunnen over de sleutelcompetenties heen ingezet worden, zowel bij Nederlands als bij burgerschap.
Wie een boek uitleest, blijft vaak met allerlei vragen achter. Verhalen en gedichten roepen verwarring op: over de tekst, over jezelf en misschien ook over de wereld om je heen. Ze beginnen een discussie en nodigen jou uit om mee te praten. In de leesclubs van LitLab neemt de leerling die uitnodiging aan. Aan de hand van een thema discussiëren leerlingen in de klas met andere lezers over de vragen die het boek aan hen stelt, en andersom. Litlab bevat zowel laagdrempelige leesclubs, als heuse profielwerkstukken, om binnenkort aan de slag te gaan met de specifieke eindtermen voor Nederlands. Jawel, voor het eerst in de onderwijsgeschiedenis.
Als docent wil je je leerlingen stimuleren om het literaire landschap te verkennen, maar hoe begin je daaraan? Op deze pagina reikt de redactie van De Reactor, een Vlaams-Nederlands platform voor literatuurkritiek, docenten de juiste tools aan om het gesprek over boeken in de klas in goede banen te leiden. De downloadbare lesbrieven zijn inzetbaar in de 3e graad.
Via een exploratieve dialoog breiden leerlingen aan de hand van werkbladen en romanfragmenten de blik op literatuur uit. Het voorbeeldmateriaal voor de bovenbouw spoort ons aan om lezersgericht en inspirerend te werken. Onmiddellijk inzetbaar in de lespraktijk!