12 december 2021 Huizingalezing 2021: David Van Reybrouck spreekt over 'DE KOLONISATIE VAN DE TOEKOMST. LEVEN AAN DE VOORAVOND VAN DE KLIMAATCATASTROFE'

Op zondag 12 december houdt cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver David Van Reybrouck de 50e Huizingalezing in de Pieterskerk in Leiden.
De lezing wordt (ook) via livestream uitgezonden.

Over de lezing

Hoewel de belangstelling voor kolonisatie de laatste jaren overal in het Westen groeiende is, beperkt die zich meestal tot het historische kolonialisme. De manier waarop we vandaag de toekomst koloniseren krijgt nauwelijks aandacht. Nochtans gebeurt dat met dezelfde meedogenloosheid en kortzichtigheid als waarmee in vroeger tijden andere werelddelen werden ingenomen. Tijdens de 50ste editie van de Huizingalezing staat David Van Reybrouck stil bij de manier waarop de mensheid momenteel toekomstige generaties plundert en verknecht. Het geweld beperkt zich bovendien niet alleen tot mensen, maar treft al het leven op aarde. Hoe kunnen we ons een betere toekomst herinneren?

Over de spreker

David Van Reybrouck (1971) schrijft toneelstukken, poëzie, proza en non-fictie. Van zijn boek Congo. Een geschiedenis zijn ruim een half miljoen exemplaren verkocht. Het boek won drie grote prijzen: de AKO Literatuurprijs, de Libris Geschiedenis Prijs en de J. Greshoff-prijs. Afgelopen jaar verscheen Revolusi. Indonesië en het ontstaan van de moderne wereld, een monumentaal werk waaraan hij meer dan vijf jaar werkte. Het is inmiddels genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs 2021. Van Reybrouck ontving de Gouden Ganzenveer in 2014 en werd uitgeroepen tot ‘een van de toonaangevende intellectuelen in Europa’ (Der Tagesspiegel). Hij was bovendien van 2011-2012 Cleveringa-hoogleraar in Leiden.

6 november 2021
Online Signumsymposium

In de ochtend van 6 november 2021 organiseert Signum een online symposium over het Delftse kartuizerklooster getiteld Initiatiefnemers, draagvlak en materiële representatie van middeleeuwse kloosters. De casus van de Delftse kartuis. Deelname is gratis, maar aanmelden is noodzakelijk.
Na inschrijving ontvangt u een link waarmee u kunt deelnemen via Zoom.

In 1469 stichtte Frank van Borselen, weduwnaar van Jacoba van Beieren, een kartuizerklooster onder de rook van Delft. De Delftse kartuis wist zich snel te ontwikkelen tot een bloeiend klooster. In 1572, in de beginfase van de Opstand tegen Spanje, werd het gesloopt. Het klooster is in 1959 als eerste in Nederland volledig opgegraven. Dat de kartuis slechts een eeuw bestond, bleek een archeologische buitenkans. Het chronologisch compacte vondstcomplex kan namelijk als referentiemateriaal dienen voor andere kloosteropgravingen. In hun lezingen bespreken Gerrit Verhoeven en Steven Jongma respectievelijk de stichting en het netwerk van de Delftse kartuizers en een voorproefje van de resultaten van het archeologische onderzoek dat sinds de jaren zestig is uitgevoerd.

Programma

10:00-10:10: Verwelkoming/Introductie van het thema
10:10-10:40: Het Delftse netwerk van Frank van Borselen en de stichting van het kartuizerklooster – Gerrit Verhoeven
10:40-11:10: Van chantepleur tot centaur. De opgraving van het Delftse kartuizerklooster opnieuw bekeken – Steven Jongma
11:10-11:30: Discussie
11:30-11:45: Pauze
11:45-13:00: Ledenvergadering

Resumés

Het Delftse netwerk van Frank van Borselen en de stichting van het kartuizerklooster - Gerrit Verhoeven (freelance historicus en archivaris)

Delft was een van de Hollandse steden die in de vijftiende eeuw probeerden de groei van het aantal kloosters in te dammen. Desondanks kon Frank van Borselen, weduwnaar van Jacoba van Beieren, in 1469 een kartuizerklooster stichten onder de rook van de stad. Waarom hij, waarom toen, waarom hier – en waarom een kartuis? Het zijn vragen die zich alleen laten beantwoorden door een analyse van het uitgebreide netwerk van mensen die bij het initiatief en de begunstiging betrokken waren.

Van chantepleur tot centaur. De opgraving van het Delftse kartuizerklooster opnieuw bekeken - Steven Jongma (stadsarcheoloog van Delft)

Hoewel een late stichting, wist de Delftse kartuis zich snel te ontwikkelen tot een bloeiend klooster. In 1572, in de beginfase van de Opstand tegen Spanje, werd het gesloopt. Bijna 400 jaar bleef het terrein nagenoeg onaangeroerd onder de weilanden liggen. Toen hier in 1959 een woonwijk werd aangelegd, kwamen de uitzonderlijk goed bewaarde fundamenten pas weer aan het licht. Wat volgde was de eerste grootschalige opgraving van de stad en de eerste volledige kloosteropgraving van het land. In 1975 is een greep uit het vondstmateriaal gepubliceerd. Momenteel wordt gewerkt aan een complete inventarisatie en publicatie. In deze lezing wordt een voorproefje geboden.

7 oktober 2021

Het Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat organiseert een online programma met als titel:

Spreken mannen anders dan vrouwen? Waarom ontwikkelen we een eigen ´taaltje´ met geliefden en familie? Hoe klonk het Oudnederlands?

4 complexe topics, 4 experts, 4 kleine maar verzadigende porties brainfood. Oftewel: Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd. Tijdens een aflevering van MDMU geven we het woord aan een aantal experts die weten wat wij niet weten en vragen beantwoorden die zelfs te moeilijk zijn om aan Google te stellen. Kennis is macht, en na deze explainersessies ga je gegarandeerd slimmer naar huis.

 Voor deze editie tijdens de Week van het Nederlands duiken we in de wereld van onze taal. Selma Franssen is leergierige moderator van dienst. Na elke explainer is er tijd voor jouw vragen en op het einde van de avond ga je ongetwijfeld een beetje slimmer naar huis.

Tijdens deze editie geven we het woord aan onder anderen aan de volgende experts:
- Sociolinguïste Ingrid van Alphen | Spreken mannen anders dan vrouwen?
- Historisch-taalkundige Peter-Alexander Kerkhof | Hoe klonk het Oudnederlands?
-  Sociolinguïste Eline Zenner | Waarom ontwikkelen we een eigen ´taaltje´ met geliefden en familie?

Heb je een vraag voor één van deze experts? Stel een vraag vooraf of live tijdens het programma op 7 oktober.

6 juli 2021
Klankleer toegevoegd aan de
Algemene Nederlandse Spraakkunst

Op 6 juli 2021 organiseert het Instituut voor de Nederlandse Taal (INL) van 15.00 – 16.30 uur een gratis webinar waarin het hoofdstuk Klankleer wordt voorgesteld, een toevoeging aan de nieuwe online editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS).

Tot nu toe ontbrak er een uitgebreide beschrijving van de klankleer in de Algemene Nederlandse Spraakkunst, en dat nog wel terwijl het woord spraak in de titel staat! Dat is nu verleden tijd. Het nieuwe hoofdstuk Klankleer is tot stand gekomen met financiering van de Taalunie, onder leiding van Geert Booij, en met medewerking van Kathy Rys, Nelleke Jansen en het INT. De onderwerpen die in het hoofdstuk behandeld worden zijn: de klanken van het Nederlands, fonotaxis, fonologische processen, allomorfie, verbonden spraak, woordklemtoon, zinsaccent en intonatie, en de relatie tussen klank en spelling. Ook de verschillen tussen het Belgisch-Nederlands en het Nederlands-Nederlands worden beschreven.

11 juni 2021
Online Seminar
Onderzoekend lezen van korte verhalen

Of leraren Nederlands er nu blij mee zijn of niet, het vak wordt vrijwel altijd aangewezen als de plek waar ontlezing bestreden zou moeten worden. Dat is nogal een taak voor een discipline die ook andere grote opdrachten heeft. Veel docenten zetten daarom vooral in op leesplezier, zeker in de onderbouw, en laten leerlingen zelf kiezen wat ze lezen. Lang niet altijd leidt dat ook tot secundaire leesvoldoening, zoals het gevoel dat je iets hebt geleerd van een verhaal. Bovendien blijft er zo een kans liggen om aan de literaire ontwikkeling van leerlingen te werken.

In een docentontwikkelteam over onderzoekend lezen zijn we aan de slag gegaan met literatuurdidactiek vanuit dit probleem. Twee uitgangspunten hadden we daarbij. Ten eerste dat ‘onderzoekend lezen’ leidt tot meer leesvoldoening. Door literaire teksten niet alleen te analyseren, maar ook te leren interpreteren vanuit actuele theorie of een zelfgekozen vraag, ontdekt de leerling meer in een tekst. Ten tweede dat onderzoekend lezen meer oog geeft voor diversiteit, voor identificatie, en dus andere competenties, zoals kritisch denken en burgerschap, kan versterken. Die twee uitgangspunten staan centraal in deze nascholing door leraar-promovendi en leraren. Theorie, didactische methode en voorbeeldcasussen voor in de les wisselen elkaar af op deze inspirerende middag. Je ontvangt van tevoren een pakket met enkele artikelen, suggesties voor primaire literatuur en lessuggesties.

Programma:
15.00 Opening en kennismaking
15.10: Lezing prof.dr. Yra van Dijk: achtergrond, theorie en methode onderzoekend lezen
15.30-16.30 uur: Presentaties docentontwikkelteam onderzoekend lezen.
Pauze
16.50-17.30: Presentaties docentontwikkelteam onderzoekend lezen