Kijk voor actuele agendapunten ook op neerlandistiek.nl

17 & 18 november 2023
HSN 36 in Rotterdam

HSN Onderwijs Conferentie Nederlands 2023 editie 36

De HSN Onderwijs Conferentie Nederlands vindt dit jaar plaats op 17 en 18 november bij Hogeschool Rotterdam. Deze jaarlijkse conferentie richt zich op leeromgevingen in Nederland en Vlaanderen en alle niveaus waarin Nederlands geleerd wordt:

voor- en vroegschoolse educatie (vve)/kleuteronderwijs;
basisonderwijs;
voortgezet onderwijs/secundair onderwijs;
middelbaar beroepsonderwijs/BSO-TSO;
hoger (beroeps)onderwijs/universiteit;
lerarenopleidingen.

De 37e editie van de HSN Onderwijsconferentie is op 22 & 23 november in Brussel.

10 oktober 2023
Landelijk congres actualisatie Kerndoelen (SLO)

Na bijna 20 jaar komen er nieuwe kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde. Het afgelopen jaar heeft een team van leraren, vakexperts en curriculumontwikkelaars hard gewerkt aan de actualisatie van deze kerndoelen. Zij zijn hierin bijgestaan door een advieskring met vertegenwoordigers uit de onderwijssector en daarbuiten. Binnenkort worden de conceptkerndoelen opgeleverd. Ook aan de ontwikkeling van de kerndoelen van digitale geletterdheid en burgerschap wordt momenteel hard gewerkt, waarvan de conceptdoelen eind dit jaar volgen. Hoe bruikbaar zijn deze conceptkerndoelen? Wat heeft jouw school nodig om straks met de geactualiseerde kerndoelen te gaan werken? Kom op dinsdag 10 oktober 2023 naar het landelijke congres ‘Actualisatie Kerndoelen’ in De Woonindustrie in Nieuwegein en denk mee over de conceptkerndoelen!

vrijdag 15 september 2023
Laatzomerconferentie

• Vaardig met vakinhoud

• Betekenisvol schrijfstijl- en formuleeronderwijs

• Artificiële Intelligentie in de klas

De Boogkeers Antwerpen

Netwerk Didactiek Nederlands organiseert op 15 september 2023 zijn jaarlijkse didactische conferentie. De conferentie vindt plaats in De Boogkeers, Antwerpen.

Het aantal deelnemers is beperkt tot 30 in functie van de zaalcapaciteit.

First come, first serve

26 mei 2023
Meester in didactiek

Conferentie voor Vlaamse Lerarenopleidingen door de Vereniging Lerarenopleiders Vlaanderen (Velov) i.s.m. de Lerarenopleidingen en het Expertisecentrum voor Effectief Leren van Thomas More

Kwaliteit van het onderwijs is vandaag een ‘hot topic’. Allerlei opinies over hoe de kwaliteit kan worden bevorderd doen de ronde, maar over één zaak is iedereen het eens: de leerkracht doet ertoe!

Uit onderzoek blijkt inderdaad dat de belangrijkste determinant van de kwaliteit van het onderwijs de kwaliteit van de leraar is. Een leraar die beschikt over de juiste pedagogische en didactische vaardigheden bereikt veel betere resultaten met leerlingen dan wanneer dat niet het geval is. Een goede opleiding van aankomende leraren en adequate professionele ontwikkeling van wie in het onderwijs al aan de slag is, blijken dus cruciaal.

Dit jaar zoomt de jaarlijkse Velov-conferentie in op wat tot de kern van de lerarenopleiding behoort: het verwerven van de juiste didactische vaardigheden. Welke didactiek is het meest passend gegeven uiteenlopende doelen en contexten? Hoe leren we een onderbouwde didactiek aan? Hoe verschilt didactiek volgens niveau of doelgroep?

Overgenomen van neerlandistiek.nl

12 mei 2023
afscheidscollege Frits van Oostrom

Prof. dr. Frits van Oostrom, universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht, is voornemens op vrijdag 12 mei 2023 te 16.15 uur afscheid te nemen met het houden van een afscheidscollege, getiteld:

‘Reynaert en de universiteit.
Over onderwijs, onderzoek, mijzelf en de toekomst’

U bent van harte uitgenodigd tot het bijwonen van dit afscheidscollege in de Domkerk, Domplein te Utrecht. In verband met de voorziene drukte is de kerk open vanaf 15.15 uur. Na afloop wordt een receptie gehouden in de Aula en de Pandhof van het Academiegebouw, Domplein 29 te Utrecht.

Het afscheid zal tevens online te volgen zijn via:
https://vimeo.com/event/2993350/3c0bdf60a6

Op 12 mei verschijnt tevens het nieuwe boek van Frits van Oostrom, De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk.

13 april 2023, 12:45
Speelse Toewijding
promotie Jeroen Steenbakkers
Rijksuniversiteit Groningen

“Vroeger leerde ik als docent leerlingen vooral wat ze niet moesten doen. Schrijf geen pleonasmen, gebruik geen foutief beknopte bijzinnen.” Maar verbeter je daarmee echt de schrijfstijl en formuleervaardigheden van je leerlingen? En hoe kun je als docent betekenisvolle lessen ontwikkelen waarin leerlingen juist leren wat ze wél kunnen doen om hun schrijfstijl te verbeteren? Met deze vragen in het achterhoofd begon Jeroen Steenbakkers, docent aan de Lerarenopleiding Nederlands van Windesheim, enkele jaren geleden aan zijn promotieonderzoek. Het resultaat, zijn dissertatie, verdedigt hij op donderdag 13 april om 12:45 uur aan de Rijksuniversiteit Groningen. De promotie is ook via een livestream te volgen.

“Waarom doen we wat we doen? En zou het ook anders kunnen? Om op deze laatste vraag maar meteen antwoord te geven: het kan inderdaad anders.” Zo concludeert Jeroen Steenbakkers in zijn proefschrift: Speelse toewijding. Een pedagogisch-didactisch onderzoek naar schrijfstijl- en formuleeronderwijs in klas 3 en 4 havo/vwo. Want uit zijn onderzoek blijkt dat in lessen veel fouten worden behandeld die leerlingen niet maken, en dat anderzijds veel fouten niet worden behandeld die leerlingen wél maken. Een forse mismatch, aldus de promovendus.

Onderwijs dat niet aansluit op leerbehoeftes

Het onderwijs in correct formuleren sluit hierdoor gebrekkig aan bij de feitelijke formuleer-problemen van de leerlingen zelf. Dit komt, zo concludeert het onderzoek, doordat het onderwijs op de middelbare school traditiegetrouw sterk gericht is op formuleerfouten die precies passen binnen een ‘vast format’, zoals foutief beknopte bijzinnen of pleonasmen. De fouten die leerlingen maken, zijn meestal ‘grilliger’. Er gaat dan wel iets mis bij het formuleren, maar die formuleerproblemen sluiten vaak niet aan bij de standaardfouten die schoolboeken aanbieden.

Hoe het anders kan …

Jeroen Steenbakkers laat met zijn onderzoek ook zien hoe het anders kan, met een nieuwe aanpak: de lessenserie Schrijfstijl. In zijn proefschrift beschrijft hij wat er gebeurt als docenten hun leerstof nauwkeurig afstemmen op feitelijke formuleermogelijkheden en -problemen van leerlingen, en ‘bewuste taalvaardigheid’ tot inzet maken van de les. Dan blijkt dat leerlingen én hun docenten de lessen sterk waarderen, dat leerlingen meer nadenken over hun schrijfstijl én meer schrijfstijlstrategieën gaan inzetten. Deze vernieuwende aanpak is ontwikkeld in cocreatie met vakexperts en docenten.

Promoveren én workshops geven

De impact van Steenbakkers’ onderzoek is groot: ruim 500 docenten volgden workshops en de ontwikkelscholen geven de lessenserie nog steeds – ook nu het experiment is afgerond. Ook nieuwe scholen haakten aan en vier landelijke leergangen namen de principes en aanpak deels of geheel over.

Het proefschrift is ook herschreven tot een kortere, publieksgerichte uitgave, die ook Speelse toewijding’ heet (uitgever Phronese). De problemen en oplossingen die hierin worden beschreven, zijn relevant voor alle taaldocenten.

22 – 26 augustus 2022
21e Colloquium Neerlandicum

Elke drie jaar organiseert de IVN een eigen congres: het colloquium neerlandicum. 

In de afgelopen decennia is de internationale neerlandistiek uitgegroeid tot een dynamische, veelzijdige gemeenschap onderzoekers, docenten en vertalers. Het driejaarlijks colloquium neerlandicum is voor onze leden dé gelegenheid om resultaten, ideeën, ervaringen en ‘best practices’ uit te wisselen. Daarnaast biedt het colloquium bij uitstek de mogelijkheid om het netwerk van de internationale neerlandistiek te verstevigen en uit te breiden.

Het 21e Colloquium Neerlandicum vindt plaats van 22 t/m 26 augustus 2022 en wordt georganiseerd door de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek en de Radboud Universiteit Nijmegen. 

SAVN-Kongres

Het 10e internationale congres van de Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (SAVN) dat in 2020 /21 in Windhoek, Namibië gehouden zou worden, is nou onderdeel van het IVN congres in 2022 in Nijmegen. Het zal een eigen programma hebben rondom het thema ‘Het leven van tekens ….en teksten’. Alle al ingediende referaten kunnen natuurlijk hier aangeboden worden, daarnaast zijn nieuwe ideeën ook van harte welkom. Zie voor meer informatie www.savn.org.za.

U kunt meer informatie over het congres op de colloquiumwebsite vinden. 

15 juni 2022
De Imaginaire Sjaalman Papers

Op  woensdag 15 juni van 12:00-12:45 zal Gerrit Glas een lezing geven over Sjaalman en de Geneeskunde.

Dit is de vijfde lezing In de serie over de Imaginaire Sjaalman Papers, een lezingenreeks geïnspireerd door Multatuli's Pak van Sjaalman zoals omschreven In Max Havelaar. De reeks wordt georganiseerd door Jacqueline Bel en René van Woudenberg.

Gerrit Glas Is psychiater en hoogleraar filosofie van de neurowetenschappen aan de VriJe Universiteit op de Dooyeweerd-leerstoel . Glas publiceert op de grensvlakken tussen geneeskunde, filosofie, neurowetenschappen, maatschappij en ethiek.

AANMELDEN
De lezing is ook online te volgen.
U kunt zich aanmelden bij sjaalmanpapers.fgw@vu.nl om de zoomlink te ontvangen.

26 januari – 9 mei 2022 Postacademische cursus
Recente Nederlandse en Vlaamse letterkunde

In de eerste maanden van 2022 organiseert de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen in samenwerking met Pre-University College of Society Letteren weer een postacademische cursus Recente Nederlandse en Vlaamse letterkunde.

De cursus - bedoeld voor neerlandici, leraren Nederlands, alumni en andere belangstellenden - wordt dit keer weer in een collegezaal op de campus van de universiteit gegeven. U kunt er echter ook voor kiezen de cursus online te volgen. Op het aanmeldformulier kunt u aangeven van welke mogelijkheid u gebruik wenst te maken.

Dit jaar bestaat het programma weer uit acht bijeenkomsten. Ze vinden plaats in de periode van 26 januari tot en met 9 mei 2022. De eerste zeven colleges worden op woensdagavonden gegeven, de laatste op een maandagavond.

Voor aanvang van iedere bijeenkomst ontvangen alle cursisten een zoom-link waarmee de cursisten die de cursus online volgen kunnen inloggen.

Er is een beperkt aantal zitplaatsen beschikbaar voor ‘online-cursisten’ die een afzonderlijk college toch fysiek willen volgen. Deze cursisten dienen uiterlijk veertien dagen voor de datum van het betreffende college een zitplaats te reserveren door te mailen naar pucofsociety@let.ru.nl.

In de pauze van de colleges is er voor de ‘fysieke deelnemers’ gratis koffie/thee met een koekje. De gratis consumptiebon voor een drankje na afloop is - helaas - komen te vervallen.

12 december 2021 Huizingalezing 2021: David Van Reybrouck spreekt over 'DE KOLONISATIE VAN DE TOEKOMST. LEVEN AAN DE VOORAVOND VAN DE KLIMAATCATASTROFE'

Op zondag 12 december houdt cultuurhistoricus, archeoloog en schrijver David Van Reybrouck de 50e Huizingalezing in de Pieterskerk in Leiden.
De lezing wordt (ook) via livestream uitgezonden.

Over de lezing

Hoewel de belangstelling voor kolonisatie de laatste jaren overal in het Westen groeiende is, beperkt die zich meestal tot het historische kolonialisme. De manier waarop we vandaag de toekomst koloniseren krijgt nauwelijks aandacht. Nochtans gebeurt dat met dezelfde meedogenloosheid en kortzichtigheid als waarmee in vroeger tijden andere werelddelen werden ingenomen. Tijdens de 50ste editie van de Huizingalezing staat David Van Reybrouck stil bij de manier waarop de mensheid momenteel toekomstige generaties plundert en verknecht. Het geweld beperkt zich bovendien niet alleen tot mensen, maar treft al het leven op aarde. Hoe kunnen we ons een betere toekomst herinneren?

Over de spreker

David Van Reybrouck (1971) schrijft toneelstukken, poëzie, proza en non-fictie. Van zijn boek Congo. Een geschiedenis zijn ruim een half miljoen exemplaren verkocht. Het boek won drie grote prijzen: de AKO Literatuurprijs, de Libris Geschiedenis Prijs en de J. Greshoff-prijs. Afgelopen jaar verscheen Revolusi. Indonesië en het ontstaan van de moderne wereld, een monumentaal werk waaraan hij meer dan vijf jaar werkte. Het is inmiddels genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs 2021. Van Reybrouck ontving de Gouden Ganzenveer in 2014 en werd uitgeroepen tot ‘een van de toonaangevende intellectuelen in Europa’ (Der Tagesspiegel). Hij was bovendien van 2011-2012 Cleveringa-hoogleraar in Leiden.

6 november 2021
Online Signumsymposium

In de ochtend van 6 november 2021 organiseert Signum een online symposium over het Delftse kartuizerklooster getiteld Initiatiefnemers, draagvlak en materiële representatie van middeleeuwse kloosters. De casus van de Delftse kartuis. Deelname is gratis, maar aanmelden is noodzakelijk.
Na inschrijving ontvangt u een link waarmee u kunt deelnemen via Zoom.

In 1469 stichtte Frank van Borselen, weduwnaar van Jacoba van Beieren, een kartuizerklooster onder de rook van Delft. De Delftse kartuis wist zich snel te ontwikkelen tot een bloeiend klooster. In 1572, in de beginfase van de Opstand tegen Spanje, werd het gesloopt. Het klooster is in 1959 als eerste in Nederland volledig opgegraven. Dat de kartuis slechts een eeuw bestond, bleek een archeologische buitenkans. Het chronologisch compacte vondstcomplex kan namelijk als referentiemateriaal dienen voor andere kloosteropgravingen. In hun lezingen bespreken Gerrit Verhoeven en Steven Jongma respectievelijk de stichting en het netwerk van de Delftse kartuizers en een voorproefje van de resultaten van het archeologische onderzoek dat sinds de jaren zestig is uitgevoerd.

Programma

10:00-10:10: Verwelkoming/Introductie van het thema
10:10-10:40: Het Delftse netwerk van Frank van Borselen en de stichting van het kartuizerklooster – Gerrit Verhoeven
10:40-11:10: Van chantepleur tot centaur. De opgraving van het Delftse kartuizerklooster opnieuw bekeken – Steven Jongma
11:10-11:30: Discussie
11:30-11:45: Pauze
11:45-13:00: Ledenvergadering

Resumés

Het Delftse netwerk van Frank van Borselen en de stichting van het kartuizerklooster - Gerrit Verhoeven (freelance historicus en archivaris)

Delft was een van de Hollandse steden die in de vijftiende eeuw probeerden de groei van het aantal kloosters in te dammen. Desondanks kon Frank van Borselen, weduwnaar van Jacoba van Beieren, in 1469 een kartuizerklooster stichten onder de rook van de stad. Waarom hij, waarom toen, waarom hier – en waarom een kartuis? Het zijn vragen die zich alleen laten beantwoorden door een analyse van het uitgebreide netwerk van mensen die bij het initiatief en de begunstiging betrokken waren.

Van chantepleur tot centaur. De opgraving van het Delftse kartuizerklooster opnieuw bekeken - Steven Jongma (stadsarcheoloog van Delft)

Hoewel een late stichting, wist de Delftse kartuis zich snel te ontwikkelen tot een bloeiend klooster. In 1572, in de beginfase van de Opstand tegen Spanje, werd het gesloopt. Bijna 400 jaar bleef het terrein nagenoeg onaangeroerd onder de weilanden liggen. Toen hier in 1959 een woonwijk werd aangelegd, kwamen de uitzonderlijk goed bewaarde fundamenten pas weer aan het licht. Wat volgde was de eerste grootschalige opgraving van de stad en de eerste volledige kloosteropgraving van het land. In 1975 is een greep uit het vondstmateriaal gepubliceerd. Momenteel wordt gewerkt aan een complete inventarisatie en publicatie. In deze lezing wordt een voorproefje geboden.

7 oktober 2021

Het Vlaams-Nederlands huis voor cultuur en debat organiseert een online programma met als titel:

Spreken mannen anders dan vrouwen? Waarom ontwikkelen we een eigen ´taaltje´ met geliefden en familie? Hoe klonk het Oudnederlands?

4 complexe topics, 4 experts, 4 kleine maar verzadigende porties brainfood. Oftewel: Moeilijke Dingen Makkelijk Uitgelegd. Tijdens een aflevering van MDMU geven we het woord aan een aantal experts die weten wat wij niet weten en vragen beantwoorden die zelfs te moeilijk zijn om aan Google te stellen. Kennis is macht, en na deze explainersessies ga je gegarandeerd slimmer naar huis.

 Voor deze editie tijdens de Week van het Nederlands duiken we in de wereld van onze taal. Selma Franssen is leergierige moderator van dienst. Na elke explainer is er tijd voor jouw vragen en op het einde van de avond ga je ongetwijfeld een beetje slimmer naar huis.

Tijdens deze editie geven we het woord aan onder anderen aan de volgende experts:
- Sociolinguïste Ingrid van Alphen | Spreken mannen anders dan vrouwen?
- Historisch-taalkundige Peter-Alexander Kerkhof | Hoe klonk het Oudnederlands?
-  Sociolinguïste Eline Zenner | Waarom ontwikkelen we een eigen ´taaltje´ met geliefden en familie?

Heb je een vraag voor één van deze experts? Stel een vraag vooraf of live tijdens het programma op 7 oktober.

6 juli 2021
Klankleer toegevoegd aan de
Algemene Nederlandse Spraakkunst

Op 6 juli 2021 organiseert het Instituut voor de Nederlandse Taal (INL) van 15.00 – 16.30 uur een gratis webinar waarin het hoofdstuk Klankleer wordt voorgesteld, een toevoeging aan de nieuwe online editie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS).

Tot nu toe ontbrak er een uitgebreide beschrijving van de klankleer in de Algemene Nederlandse Spraakkunst, en dat nog wel terwijl het woord spraak in de titel staat! Dat is nu verleden tijd. Het nieuwe hoofdstuk Klankleer is tot stand gekomen met financiering van de Taalunie, onder leiding van Geert Booij, en met medewerking van Kathy Rys, Nelleke Jansen en het INT. De onderwerpen die in het hoofdstuk behandeld worden zijn: de klanken van het Nederlands, fonotaxis, fonologische processen, allomorfie, verbonden spraak, woordklemtoon, zinsaccent en intonatie, en de relatie tussen klank en spelling. Ook de verschillen tussen het Belgisch-Nederlands en het Nederlands-Nederlands worden beschreven.

11 juni 2021
Online Seminar
Onderzoekend lezen van korte verhalen

Of leraren Nederlands er nu blij mee zijn of niet, het vak wordt vrijwel altijd aangewezen als de plek waar ontlezing bestreden zou moeten worden. Dat is nogal een taak voor een discipline die ook andere grote opdrachten heeft. Veel docenten zetten daarom vooral in op leesplezier, zeker in de onderbouw, en laten leerlingen zelf kiezen wat ze lezen. Lang niet altijd leidt dat ook tot secundaire leesvoldoening, zoals het gevoel dat je iets hebt geleerd van een verhaal. Bovendien blijft er zo een kans liggen om aan de literaire ontwikkeling van leerlingen te werken.

In een docentontwikkelteam over onderzoekend lezen zijn we aan de slag gegaan met literatuurdidactiek vanuit dit probleem. Twee uitgangspunten hadden we daarbij. Ten eerste dat ‘onderzoekend lezen’ leidt tot meer leesvoldoening. Door literaire teksten niet alleen te analyseren, maar ook te leren interpreteren vanuit actuele theorie of een zelfgekozen vraag, ontdekt de leerling meer in een tekst. Ten tweede dat onderzoekend lezen meer oog geeft voor diversiteit, voor identificatie, en dus andere competenties, zoals kritisch denken en burgerschap, kan versterken. Die twee uitgangspunten staan centraal in deze nascholing door leraar-promovendi en leraren. Theorie, didactische methode en voorbeeldcasussen voor in de les wisselen elkaar af op deze inspirerende middag. Je ontvangt van tevoren een pakket met enkele artikelen, suggesties voor primaire literatuur en lessuggesties.

Programma:
15.00 Opening en kennismaking
15.10: Lezing prof.dr. Yra van Dijk: achtergrond, theorie en methode onderzoekend lezen
15.30-16.30 uur: Presentaties docentontwikkelteam onderzoekend lezen.
Pauze
16.50-17.30: Presentaties docentontwikkelteam onderzoekend lezen