DBNL achter de schermen!

Op vrijdag 21 februari 2025 nodigt het DBNL-team je uit om de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren beter te leren kennen. Iedereen is van harte welkom op deze informatieve en inspirerende middag waar we je een kijkje achter de schermen geven.

Vanaf 13 uur ontvangen we je in de historische Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen en vanaf 13.30 uur begint het inhoudelijke programma. We starten de namiddag met een korte introductie en staan stil bij het vijfentwintigjarige bestaan van DBNL. We laten je doorheen de namiddag dieper kennis maken met DBNL aan de hand van informatieve lezingen over het digitaliseringsproces en de toekomstige nieuwe DBNL-website, ludieke intermezzo’s en een Q&A met DBNL-medewerkers. Heb je brandende vragen, kom ze dan zeker stellen!

Aansluitend voorzien we een rondleiding bij de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, die al jaren een belangrijke partner is voor DBNL.

Ben je er graag bij? Dan kan je je hier aanmelden tot en met 7 februari.

 Praktisch:
Vrijdag 21 februari 2025, van 13 tot 17 uur

Nottebohmzaal van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, ingang via Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen

Deelname is gratis.

Inschrijven kan via dit formulier t/m 7 februari

Opgelet! De Nottebohmzaal is historisch erfgoed, om schade en ongelukken te vermijden, is het niet toegestaan om jassen, overjassen, (school)tassen en regenschermen in de Nottebohmzaal mee te nemen. Er is een vestiaire beschikbaar naast de ontvangstbalie.

Programma:
13.00-13.30: Inloop met koffie en thee

13.30-15.30: Informatief programma met diverse lezingen over 25 jaar DBNL, de DBNL-digitalisering en de vernieuwde DBNL-website. Ook voorzien we enkele ludiekere intermezzo’s.

15.30-17.00: Rondleiding Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience

Onderzoek
Taalvariatie in Beeld

Nederlanders gezocht!

Het Nederlands varieert van plaats tot plaats en van land tot land. Hoe beoordelen Nederlandstaligen die variatie? Zijn ze zich er eigenlijk wel van bewust? Die vragen willen onderzoekers van de Universiteit Gent beantwoorden. Via een online enquête brengen ze de overtuigingen van Nederlandstaligen wereldwijd in kaart.

In de voorbije maanden namen al honderden deelnemers wereldwijd deel. De zoektocht naar bereidwillige deelnemers uit Nederland verloopt momenteel echter wat moeizaam, terwijl de stem van de Nederlander uiteraard niet kan ontbreken. De onderzoekers zijn daarom dringend op zoek naar Nederlanders ouder dan 18 jaar. Helpt u mee?

6 december 2024
15de Dag van de Nederlandse Spraakkunst

Op vrijdag 6 december 2024 vindt aan de Universiteit Gent de 15e editie plaats van de Dag van de Nederlandse Spraakkunst (vroeger: Dag v/d zinsbouw), een kleinschalig colloquium dat expliciet als doel heeft om discussie over de grammaticale studie van het Nederlands te stimuleren over de theoretische en methodologische schotten heen. Op het programma staan drie thematische sessies van anderhalf uur, die telkens bestaan uit een lezing over lopend of recent afgerond onderzoek, een reactie daarop door een respondent, en een discussie tussen de sprekers en met het publiek. Voor meer informatie over de achtergrond en doelstellingen van de Dag van de Nederlandse Spraakkunst verwijzen we naar de website. Daar vindt u ook abstracts van de verschillende lezingen.

Locatie

Auditorium Vandenhove, Campus Boekentoren, Universiteit Gent
(adres: Rozier 1 – vlakbij de Blandijn, het hoofdgebouw van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte)

Programma

Sessie 1: Aspect
10.00-10.10       Verwelkoming en korte inleiding
10.10-10.55      Maarten Bogaards (Universiteit Leiden) & Ronny Boogaart (Universiteit Leiden) – Aspect in het Nederlands
10.55-11.15      Respondent: Astrid De Wit (UAntwerpen)
11.15-11.40      Discussie (moderator: Ton van der Wouden)

Broodjeslunch

Sessie 2: Sterke werkwoorden
13.00-13.45      Isabeau De Smet (KU Leuven) – Sterke werkwoorden: naar een eenvoudiger systeem
13.45-14.05      Respondent: Remco Knooihuizen (RU Groningen)
14.05-14.30      Discussie (moderator: Caitlin Meyer)

Koffiepauze

Sessie 3: Dialectsyntaxis: voegwoordvervoeging
15.00-15.45      Astrid van Alem (Universiteit Utrecht & Universiteit Leiden) – Voegwoordvervoeging als subjectverdubbeling: het perspectief uit Brabant
15.45-16.05      Respondent: Gunther De Vogelaer (Universität Münster)
16.05-16.30      Discussie (moderator: Timothy Colleman)

Inschrijven

Deelname is gratis, inclusief broodjeslunch, maar we vragen wel aan de deelnemers om zich vooraf aan te melden. Deadline voor aanmelding: maandag 2 december, 17.00 uur.

Organisatie en financiële ondersteuning

De 15e Dag van de Nederlandse Spraakkunst kan plaatsvinden dankzij de financiële steun van de Universiteit Gent, het Meertens Instituut en de Universiteit van Amsterdam. De organisatoren zijn Timothy Colleman, Gauthier Delaby, Caitlin Meyer en Ton van der Wouden.

8 november 2024
Congres levende talen in Zwolle

Op vrijdag 8 november 2024 vindt het jaarlijkse Levende Talen congres plaats met als titel “Begrijpen en begrepen worden – Talen in samenhang”. De keynote wordt verzorgd door Gert Rijlaarsdam waarin hij ingaat op een samenhangend leerplan taal. In het middagprogramma vinden er 60 workshops plaats, o.a. verzorgd door de16 secties van Levende Talen. De dag vindt plaats bij de Nieuwe Buitensociëteit Zwolle (tegenover het station). Tijdens het congres vinden de uitreikingen van het Europees Talenlabel 2024 en de Gerard Westhoff talendidactiekprijs plaats. Het programmaboekje wordt bij LTM 6 meegestuurd.
Vanaf 1 september kunt u zich voor het congres aanmelden.

1 juli 2024
Netwerkbijeenkomst NLNU

Op maandag 1 juli a.s. staat er weer een bijeenkomst van het vakdidactisch netwerk Nederlands, vanaf heden onder de naam NLNU, op het programma. Het thema van de bijeenkomst is ‘aansprekend onderwijs’. Het programma ziet er als volgt uit:

15:45 – 16:00     Inloop
16:00 – 16:15     Welkom
16:15 – 16:45       Keynote door Jan T’Sas
17:00 – 18:00     Workshopronde 1
18:00 – 19:00     Pauze
19:00 – 20:00     Workshopronde 2
20:00             Borrel

De inhoud van het programma ziet er als volgt uit:

Jan T’Sas (lerarenopleider aan de Universiteit van Antwerpen): Luisteren en spreken zijn al jaren het ondergeschoven kindje in zowel onderwijs als onderzoek. Tenminste, in het Nederlandse taalgebied, want in bijvoorbeeld de Angelsaksische wereld gebeurt er veel meer rond. Uit Britse studies blijkt namelijk dat de spreek- en gespreksvaardigheden van leerlingen in het basisonderwijs een goede voorspeller zijn van hun leerprestaties in het voorgezet onderwijs. Meer bepaald heeft de exploratieve gesprekstechniek al in meer dan honderd praktijkonderzoeken wereldwijd zijn effectiviteit bewezen voor redeneren, kritisch denken, samen leren en samenwerken. Volgen nu ook onze scholen?

Yke Schotanus (docent Nederlands, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en auteur van verschillende bijdragen aan het digitale handboek didactiek Nederlands): over het gebruik van standaardgeschilpunten in mondelinge communicatie.

Lieke de Kok (docent Nederlands): ‘Wie dit leest is te gek’ is een podcast met boekentips voor jongeren in de onderbouw. In de podcast praat ik met schrijvers en leerlingen over hun favoriete boeken. Leerlingen krijgen per thema verschillende tips te horen, waardoor ze hopelijk een boek kiezen dat bij ze past. Volgens onderzoek leidt dat weer tot meer leesplezier. In de workshop bespreek ik de aanpak en inzet van podcasting in het onderwijs.

Lendy Timmerman (docent Nederlands): Is ieder gesprek over een gelezen boek even effectief? Welke gesprekken zorgen ervoor dat leerlingen goed leren praten met en over literatuur? Op het Minkema College in Woerden zijn in de jaarlaag 4 havo twee gespreksvormen onderzocht. Daarbij is gekeken naar explorerende gespreksvoering en de invloed daarvan op de literaire competentie van leerlingen. Het onderzoek onderschrijft het nut van boekgesprekken en biedt aanknopingspunten voor integratie van literatuur, gespreksvaardigheden en argumentatievaardigheden. Deze interactieve workshop neemt je mee in de inhoud van het onderzoek.

De bijeenkomst vindt dit keer plaats op de Universiteit Utrecht, Janskerkhof 2-3. Aanmelden kan tot en met 24 juni; deelname kost €25,-. Dit is inclusief een hapje eten en een drankje in de pauze. Bij aanmelding volgt te zijner tijd een mail met de laatste informatie. Wij kijken uit naar een inspirerende ontmoeting op 1 juli en hopen jullie daar allen te treffen!

17 & 18 november 2023
HSN 36 in Rotterdam

HSN Onderwijs Conferentie Nederlands 2023 editie 36

De HSN Onderwijs Conferentie Nederlands vindt dit jaar plaats op 17 en 18 november bij Hogeschool Rotterdam. Deze jaarlijkse conferentie richt zich op leeromgevingen in Nederland en Vlaanderen en alle niveaus waarin Nederlands geleerd wordt:

voor- en vroegschoolse educatie (vve)/kleuteronderwijs;
basisonderwijs;
voortgezet onderwijs/secundair onderwijs;
middelbaar beroepsonderwijs/BSO-TSO;
hoger (beroeps)onderwijs/universiteit;
lerarenopleidingen.

De 37e editie van de HSN Onderwijsconferentie is op 22 & 23 november in Brussel.

10 oktober 2023
Landelijk congres actualisatie Kerndoelen (SLO)

Na bijna 20 jaar komen er nieuwe kerndoelen voor Nederlands en rekenen en wiskunde. Het afgelopen jaar heeft een team van leraren, vakexperts en curriculumontwikkelaars hard gewerkt aan de actualisatie van deze kerndoelen. Zij zijn hierin bijgestaan door een advieskring met vertegenwoordigers uit de onderwijssector en daarbuiten. Binnenkort worden de conceptkerndoelen opgeleverd. Ook aan de ontwikkeling van de kerndoelen van digitale geletterdheid en burgerschap wordt momenteel hard gewerkt, waarvan de conceptdoelen eind dit jaar volgen. Hoe bruikbaar zijn deze conceptkerndoelen? Wat heeft jouw school nodig om straks met de geactualiseerde kerndoelen te gaan werken? Kom op dinsdag 10 oktober 2023 naar het landelijke congres ‘Actualisatie Kerndoelen’ in De Woonindustrie in Nieuwegein en denk mee over de conceptkerndoelen!

vrijdag 15 september 2023
Laatzomerconferentie

• Vaardig met vakinhoud

• Betekenisvol schrijfstijl- en formuleeronderwijs

• Artificiële Intelligentie in de klas

De Boogkeers Antwerpen

Netwerk Didactiek Nederlands organiseert op 15 september 2023 zijn jaarlijkse didactische conferentie. De conferentie vindt plaats in De Boogkeers, Antwerpen.

Het aantal deelnemers is beperkt tot 30 in functie van de zaalcapaciteit.

First come, first serve

26 mei 2023
Meester in didactiek

Conferentie voor Vlaamse Lerarenopleidingen door de Vereniging Lerarenopleiders Vlaanderen (Velov) i.s.m. de Lerarenopleidingen en het Expertisecentrum voor Effectief Leren van Thomas More

Kwaliteit van het onderwijs is vandaag een ‘hot topic’. Allerlei opinies over hoe de kwaliteit kan worden bevorderd doen de ronde, maar over één zaak is iedereen het eens: de leerkracht doet ertoe!

Uit onderzoek blijkt inderdaad dat de belangrijkste determinant van de kwaliteit van het onderwijs de kwaliteit van de leraar is. Een leraar die beschikt over de juiste pedagogische en didactische vaardigheden bereikt veel betere resultaten met leerlingen dan wanneer dat niet het geval is. Een goede opleiding van aankomende leraren en adequate professionele ontwikkeling van wie in het onderwijs al aan de slag is, blijken dus cruciaal.

Dit jaar zoomt de jaarlijkse Velov-conferentie in op wat tot de kern van de lerarenopleiding behoort: het verwerven van de juiste didactische vaardigheden. Welke didactiek is het meest passend gegeven uiteenlopende doelen en contexten? Hoe leren we een onderbouwde didactiek aan? Hoe verschilt didactiek volgens niveau of doelgroep?

Overgenomen van neerlandistiek.nl

12 mei 2023
afscheidscollege Frits van Oostrom

Prof. dr. Frits van Oostrom, universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht, is voornemens op vrijdag 12 mei 2023 te 16.15 uur afscheid te nemen met het houden van een afscheidscollege, getiteld:

‘Reynaert en de universiteit.
Over onderwijs, onderzoek, mijzelf en de toekomst’

U bent van harte uitgenodigd tot het bijwonen van dit afscheidscollege in de Domkerk, Domplein te Utrecht. In verband met de voorziene drukte is de kerk open vanaf 15.15 uur. Na afloop wordt een receptie gehouden in de Aula en de Pandhof van het Academiegebouw, Domplein 29 te Utrecht.

Het afscheid zal tevens online te volgen zijn via:
https://vimeo.com/event/2993350/3c0bdf60a6

Op 12 mei verschijnt tevens het nieuwe boek van Frits van Oostrom, De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk.

13 april 2023, 12:45
Speelse Toewijding
promotie Jeroen Steenbakkers
Rijksuniversiteit Groningen

“Vroeger leerde ik als docent leerlingen vooral wat ze niet moesten doen. Schrijf geen pleonasmen, gebruik geen foutief beknopte bijzinnen.” Maar verbeter je daarmee echt de schrijfstijl en formuleervaardigheden van je leerlingen? En hoe kun je als docent betekenisvolle lessen ontwikkelen waarin leerlingen juist leren wat ze wél kunnen doen om hun schrijfstijl te verbeteren? Met deze vragen in het achterhoofd begon Jeroen Steenbakkers, docent aan de Lerarenopleiding Nederlands van Windesheim, enkele jaren geleden aan zijn promotieonderzoek. Het resultaat, zijn dissertatie, verdedigt hij op donderdag 13 april om 12:45 uur aan de Rijksuniversiteit Groningen. De promotie is ook via een livestream te volgen.

“Waarom doen we wat we doen? En zou het ook anders kunnen? Om op deze laatste vraag maar meteen antwoord te geven: het kan inderdaad anders.” Zo concludeert Jeroen Steenbakkers in zijn proefschrift: Speelse toewijding. Een pedagogisch-didactisch onderzoek naar schrijfstijl- en formuleeronderwijs in klas 3 en 4 havo/vwo. Want uit zijn onderzoek blijkt dat in lessen veel fouten worden behandeld die leerlingen niet maken, en dat anderzijds veel fouten niet worden behandeld die leerlingen wél maken. Een forse mismatch, aldus de promovendus.

Onderwijs dat niet aansluit op leerbehoeftes

Het onderwijs in correct formuleren sluit hierdoor gebrekkig aan bij de feitelijke formuleer-problemen van de leerlingen zelf. Dit komt, zo concludeert het onderzoek, doordat het onderwijs op de middelbare school traditiegetrouw sterk gericht is op formuleerfouten die precies passen binnen een ‘vast format’, zoals foutief beknopte bijzinnen of pleonasmen. De fouten die leerlingen maken, zijn meestal ‘grilliger’. Er gaat dan wel iets mis bij het formuleren, maar die formuleerproblemen sluiten vaak niet aan bij de standaardfouten die schoolboeken aanbieden.

Hoe het anders kan …

Jeroen Steenbakkers laat met zijn onderzoek ook zien hoe het anders kan, met een nieuwe aanpak: de lessenserie Schrijfstijl. In zijn proefschrift beschrijft hij wat er gebeurt als docenten hun leerstof nauwkeurig afstemmen op feitelijke formuleermogelijkheden en -problemen van leerlingen, en ‘bewuste taalvaardigheid’ tot inzet maken van de les. Dan blijkt dat leerlingen én hun docenten de lessen sterk waarderen, dat leerlingen meer nadenken over hun schrijfstijl én meer schrijfstijlstrategieën gaan inzetten. Deze vernieuwende aanpak is ontwikkeld in cocreatie met vakexperts en docenten.

Promoveren én workshops geven

De impact van Steenbakkers’ onderzoek is groot: ruim 500 docenten volgden workshops en de ontwikkelscholen geven de lessenserie nog steeds – ook nu het experiment is afgerond. Ook nieuwe scholen haakten aan en vier landelijke leergangen namen de principes en aanpak deels of geheel over.

Het proefschrift is ook herschreven tot een kortere, publieksgerichte uitgave, die ook Speelse toewijding’ heet (uitgever Phronese). De problemen en oplossingen die hierin worden beschreven, zijn relevant voor alle taaldocenten.

22 – 26 augustus 2022
21e Colloquium Neerlandicum

Elke drie jaar organiseert de IVN een eigen congres: het colloquium neerlandicum. 

In de afgelopen decennia is de internationale neerlandistiek uitgegroeid tot een dynamische, veelzijdige gemeenschap onderzoekers, docenten en vertalers. Het driejaarlijks colloquium neerlandicum is voor onze leden dé gelegenheid om resultaten, ideeën, ervaringen en ‘best practices’ uit te wisselen. Daarnaast biedt het colloquium bij uitstek de mogelijkheid om het netwerk van de internationale neerlandistiek te verstevigen en uit te breiden.

Het 21e Colloquium Neerlandicum vindt plaats van 22 t/m 26 augustus 2022 en wordt georganiseerd door de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek en de Radboud Universiteit Nijmegen. 

SAVN-Kongres

Het 10e internationale congres van de Suider-Afrikaanse Vereniging vir Neerlandistiek (SAVN) dat in 2020 /21 in Windhoek, Namibië gehouden zou worden, is nou onderdeel van het IVN congres in 2022 in Nijmegen. Het zal een eigen programma hebben rondom het thema ‘Het leven van tekens ….en teksten’. Alle al ingediende referaten kunnen natuurlijk hier aangeboden worden, daarnaast zijn nieuwe ideeën ook van harte welkom. Zie voor meer informatie www.savn.org.za.

U kunt meer informatie over het congres op de colloquiumwebsite vinden. 

15 juni 2022
De Imaginaire Sjaalman Papers

Op  woensdag 15 juni van 12:00-12:45 zal Gerrit Glas een lezing geven over Sjaalman en de Geneeskunde.

Dit is de vijfde lezing In de serie over de Imaginaire Sjaalman Papers, een lezingenreeks geïnspireerd door Multatuli's Pak van Sjaalman zoals omschreven In Max Havelaar. De reeks wordt georganiseerd door Jacqueline Bel en René van Woudenberg.

Gerrit Glas Is psychiater en hoogleraar filosofie van de neurowetenschappen aan de VriJe Universiteit op de Dooyeweerd-leerstoel . Glas publiceert op de grensvlakken tussen geneeskunde, filosofie, neurowetenschappen, maatschappij en ethiek.

AANMELDEN
De lezing is ook online te volgen.
U kunt zich aanmelden bij sjaalmanpapers.fgw@vu.nl om de zoomlink te ontvangen.

26 januari – 9 mei 2022 Postacademische cursus
Recente Nederlandse en Vlaamse letterkunde

In de eerste maanden van 2022 organiseert de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen in samenwerking met Pre-University College of Society Letteren weer een postacademische cursus Recente Nederlandse en Vlaamse letterkunde.

De cursus - bedoeld voor neerlandici, leraren Nederlands, alumni en andere belangstellenden - wordt dit keer weer in een collegezaal op de campus van de universiteit gegeven. U kunt er echter ook voor kiezen de cursus online te volgen. Op het aanmeldformulier kunt u aangeven van welke mogelijkheid u gebruik wenst te maken.

Dit jaar bestaat het programma weer uit acht bijeenkomsten. Ze vinden plaats in de periode van 26 januari tot en met 9 mei 2022. De eerste zeven colleges worden op woensdagavonden gegeven, de laatste op een maandagavond.

Voor aanvang van iedere bijeenkomst ontvangen alle cursisten een zoom-link waarmee de cursisten die de cursus online volgen kunnen inloggen.

Er is een beperkt aantal zitplaatsen beschikbaar voor ‘online-cursisten’ die een afzonderlijk college toch fysiek willen volgen. Deze cursisten dienen uiterlijk veertien dagen voor de datum van het betreffende college een zitplaats te reserveren door te mailen naar pucofsociety@let.ru.nl.

In de pauze van de colleges is er voor de ‘fysieke deelnemers’ gratis koffie/thee met een koekje. De gratis consumptiebon voor een drankje na afloop is - helaas - komen te vervallen.