Taalvaardig lesgeven

Helder spreken en schrijven voor de klas

Tamara Bollaert. Lotte Janssens, Ilse Strobbe, Daan Jossels, Joke Mornie & Pauline Van Daele
(5 september 2025)

Owl Press

ISBN 9789493428492

304 pp.

€ 34,00

Bij OWL Press verscheen recent Taalvaardig lesgeven. Helder spreken en schrijven voor de klas. Het boek kwam tot stand op basis van jaren ervaring in de Educatieve Bachelor Secundair Onderwijs aan de Arteveldehogeschool Gent. De auteurs ervan zijn al verschillende jaren werkzaam aan deze hogeschool. Ze willen met het boek concrete handvatten aanreiken aan iedereen die ambieert leraar te worden. Taal is bij elk vak cruciaal en de auteurs willen de tools aanbieden om talige ondersteuning te bieden in de klas.

Het boek bestaat uit zeven delen: Inleiding- Mondelinge taal- Schriftelijke taal- Taalbewust lesgeven- Taaltaken van de leraar- Bijlagen en Literatuurlijst.

In de Inleiding gaat het over de taalcompetente leraar. Uitgangspunt daarbij is de publicatie van de Nederlandse Taalunie: De taalcompetente leraar. De zes vereiste taalcompetenties worden alle toegelicht.

Deel 2 behandelt het mondelinge taalgebruik van de leraar. Achtereenvolgens gaat het om inhoud, structuur, formulering, taal en spelling, aantrekkelijkheid, audiovisueel materiaal, bronvermelding, stemzorg en hygiëne. We focussen exemplarisch op ‘Aantrekkelijkheid’. Hier worden drie aspecten verder uitgewerkt. Ten eerste het verbaal en paraverbaal expressief overbrengen van de boodschap met accent op een soepel en aangepast spreektempo, vloeiend spreken en verzorging van volume en intonatie. Vervolgens gaat het over lichaamstaal en ten derde over functioneel gebruik van de ruimte.
In het boek wordt heel vaak met ingekleurde vlakken gewerkt. Op een lichtblauwe achtergrond gaat het over AI-ondersteuning. Donkerblauw is voorbehouden voor tips. Groen is dan weer voor achtergrond bij de materie, soms ook voor verwijzing binnen het boek zelf of voor voorbeelden.

In deel 3 gaat het over schriftelijke taal. We bekijken even het onderdeel ‘Structuur’ nader. Daar gaat het onder andere over vaste tekststructuren, een bouwplan opstellen (met heel wat uitgewerkte voorbeelden), signaalwoorden en de ‘Inleiding-Midden-Slot-opbouw’.

 ‘Taalbewust lesgeven’ behandelt onder andere taalbeleid, meertaligheid en taalleerstoornissen. Taalgericht vakonderwijs (TVO) krijgt ruime aandacht. Voor TVO is er ook een uitgebreide en handige checklist.

Heel interessant, praktisch en concreet is het deel ‘Taaltaken voor de leraar’. Leraren worden vaak geconfronteerd met talige taken zoals een aankondiging schrijven, een zakelijke mail schrijven, een mondelinge instructie geven, vergaderen en deelnemen aan oudercontacten. Per taaltaak vind je een voorbeeld en typische kenmerken en aandachtspunten bij de taaltaak. Het boek bevat ook QR-codes met verwijzingen naar een afspeellijst.

Het deel bijlagen bevat een kijkwijzer spreken en een kijkwijzer schrijven. Een zeer uitgebreide literatuurlijst rondt het geheel af.

Taal is niet alleen een kwestie die leraren taal aanbelangt. Taal is essentieel voor elk vak. Taal kan niet in de niche Nederlands geïsoleerd worden. In die zin is dit een heerlijk boek om in alle lerarenopleidingen, bij uitstek zelfs ook de niet-talige te gebruiken. Een leraar-in-opleiding die dit boek ernstig bestudeert, getuigt van een positieve talige attitude. Hij kan er alleen maar baat bij hebben en dat zal per definitie ook op de studenten afstralen.

José Vandekerckhove